Page 7 - Özer Vida Teknik Katalog
P. 7
HN‹CAL ‹NFORMAT‹ONS - TEKN‹K B‹LG‹LER
1kg = 9.81 Newton’dur. Kolayca hat›rlayabilmek için 1kg yaklafl›k 10 Newton
diyebiliriz.
800 Newton / mm2 = 80 kg / mm2 gibi
ESASINDA 800 Newton / mm2 = 81.5 kg
9.81 Newton/ mm2
ikinci rakam (8.8’in.8’i gibi) .8 = 0.8 dir. 0.8 yani ikinci rakam yukar›da bulunan çekme
dayan›m› ile çarp›larak çeli¤in veya malzemenin AKMA GER‹LME SINIRI veya
ORANTISIZ UZAMA GER‹LMES‹ bulunur. 800x0.8 = 640 Newton / mm2 veya
yaklafl›k 640 = 64 kg / mm2
10 ESASINDA 640 Newton / mm2 =65 kg/mm2
9.81 Newton/mm2
Yukar›daki bilgilerin ›fl›¤›nda baz› örnekler verelim.
6.8 C‹VATA ‹Ç‹N;
Birinci rakam 6x100 = 600 Newton / mm2 yaklafl›k 60 kg / mm2 çekme dayan›ml› çelik
‹kinci rakam 600x0.8 = 480 Newton / mm2 yaklafl›k 48 kg / mm2 çeli¤in akma gerilme
s›n›r›.
10.9 CIVATA ‹Ç‹N
Birinci rakam 10x100 = 1000 Newton / mm2 çekme dayan›ml› çelik
‹kinci rakam 1000x0,9 = 900 Newton / mm2 çeli¤in orant›s›z uzama gerilimi.
12.9 C‹VATA ‹Ç‹N
Birinci rakam 12x100 = 1200 Newton / mm2 çekme dayan›ml› çelik
‹kinci rakam 1200x0.9 = 108C^Newton / mm2 çeli¤in orant›s›z uzama gerilimi.
SOMUNLARIN DAYANIM SINIFLAR; 9 10 11
4568
olup, tek say›dan oluflur ve bu say›n›n 100 ile çarp›m› deney gerilmesini ifade eder. Örne¤in 8
için, deney gerilmesi 800 N/mm2 dir. Somunlarda en çok kullan›lan dayan›m s›n›flar› ise (6),
(8) ve (10) dür. Ayr›ca, (04) ve (05) danay›m s›n›f›na sahip kontra somunlar da mevcuttur. 04
kalite somunun deney gerilmesi 380 N/mm2, 05 kalite somunun deney gerilmesi 500 N/mm2
dir.
C‹VATA VE SOMUN SEÇ‹M‹N‹N ESASLARI
1. Is›l ifllemsiz düflük karbonlu çelikten ima! edilen civatalar (minimum çekme dayan›m›
517,125 N/mm2’nin alt›nda olanlar) yaln›zca uygun dayan›ma sahip kal›n somunlarla
efllefltirilmelidir.
2. Metrik ba¤lant› elemanlar›n›n seçiminde; somunun danay›m s›n›f›, civatan›n dayan›m s›n›f›
ile ayn› ya da yüksek özellikte olmal›d›r. Örnek olarak; 4.6, 4.8 ve 5.8 civatalar için, 5 kalite
somun yeterlidir. 8.8 civata için 8 kalite somun, 1 0.9 c›vata için 10 kalite somun
kullan›lmal›d›r. 10.9 bir civatay›, 8 kalite somun ile efllefltirmek kesinlikle yanl›flt›r.
3. ‹nç serisi ba¤lant› elemanlar›n›n seçiminde; somunun dayan›m s›n›f›, civatan›n dayan›m›na
eflit ya da bundan yüksek olmal›d›r. Dizayn emniyeti aç›s›ndan bu de¤er %20 büyük
olmal›d›r,
4. Somuna ek malzeme (büyük anahtar a¤z› ya da daha kal›n bir somun) kullanarak daha
mukavim bir duruma getirmek, ›s›l ifllemli bir somun kullan›m›ndan, genellikle daha ucuza
gelir.
5. Mümkün olan en yüksek dayan›m s›n›f›nda bir somun kullan›m›, genellikle potansiyel bir
tasarruf sa¤lar.
5
1kg = 9.81 Newton’dur. Kolayca hat›rlayabilmek için 1kg yaklafl›k 10 Newton
diyebiliriz.
800 Newton / mm2 = 80 kg / mm2 gibi
ESASINDA 800 Newton / mm2 = 81.5 kg
9.81 Newton/ mm2
ikinci rakam (8.8’in.8’i gibi) .8 = 0.8 dir. 0.8 yani ikinci rakam yukar›da bulunan çekme
dayan›m› ile çarp›larak çeli¤in veya malzemenin AKMA GER‹LME SINIRI veya
ORANTISIZ UZAMA GER‹LMES‹ bulunur. 800x0.8 = 640 Newton / mm2 veya
yaklafl›k 640 = 64 kg / mm2
10 ESASINDA 640 Newton / mm2 =65 kg/mm2
9.81 Newton/mm2
Yukar›daki bilgilerin ›fl›¤›nda baz› örnekler verelim.
6.8 C‹VATA ‹Ç‹N;
Birinci rakam 6x100 = 600 Newton / mm2 yaklafl›k 60 kg / mm2 çekme dayan›ml› çelik
‹kinci rakam 600x0.8 = 480 Newton / mm2 yaklafl›k 48 kg / mm2 çeli¤in akma gerilme
s›n›r›.
10.9 CIVATA ‹Ç‹N
Birinci rakam 10x100 = 1000 Newton / mm2 çekme dayan›ml› çelik
‹kinci rakam 1000x0,9 = 900 Newton / mm2 çeli¤in orant›s›z uzama gerilimi.
12.9 C‹VATA ‹Ç‹N
Birinci rakam 12x100 = 1200 Newton / mm2 çekme dayan›ml› çelik
‹kinci rakam 1200x0.9 = 108C^Newton / mm2 çeli¤in orant›s›z uzama gerilimi.
SOMUNLARIN DAYANIM SINIFLAR; 9 10 11
4568
olup, tek say›dan oluflur ve bu say›n›n 100 ile çarp›m› deney gerilmesini ifade eder. Örne¤in 8
için, deney gerilmesi 800 N/mm2 dir. Somunlarda en çok kullan›lan dayan›m s›n›flar› ise (6),
(8) ve (10) dür. Ayr›ca, (04) ve (05) danay›m s›n›f›na sahip kontra somunlar da mevcuttur. 04
kalite somunun deney gerilmesi 380 N/mm2, 05 kalite somunun deney gerilmesi 500 N/mm2
dir.
C‹VATA VE SOMUN SEÇ‹M‹N‹N ESASLARI
1. Is›l ifllemsiz düflük karbonlu çelikten ima! edilen civatalar (minimum çekme dayan›m›
517,125 N/mm2’nin alt›nda olanlar) yaln›zca uygun dayan›ma sahip kal›n somunlarla
efllefltirilmelidir.
2. Metrik ba¤lant› elemanlar›n›n seçiminde; somunun danay›m s›n›f›, civatan›n dayan›m s›n›f›
ile ayn› ya da yüksek özellikte olmal›d›r. Örnek olarak; 4.6, 4.8 ve 5.8 civatalar için, 5 kalite
somun yeterlidir. 8.8 civata için 8 kalite somun, 1 0.9 c›vata için 10 kalite somun
kullan›lmal›d›r. 10.9 bir civatay›, 8 kalite somun ile efllefltirmek kesinlikle yanl›flt›r.
3. ‹nç serisi ba¤lant› elemanlar›n›n seçiminde; somunun dayan›m s›n›f›, civatan›n dayan›m›na
eflit ya da bundan yüksek olmal›d›r. Dizayn emniyeti aç›s›ndan bu de¤er %20 büyük
olmal›d›r,
4. Somuna ek malzeme (büyük anahtar a¤z› ya da daha kal›n bir somun) kullanarak daha
mukavim bir duruma getirmek, ›s›l ifllemli bir somun kullan›m›ndan, genellikle daha ucuza
gelir.
5. Mümkün olan en yüksek dayan›m s›n›f›nda bir somun kullan›m›, genellikle potansiyel bir
tasarruf sa¤lar.
5
